Golden Temple revisited

16 februari 2005

Gisteren en vannacht is kennelijk al het regenwater al gevallen. Het is droog vanochtend, alhoewel het er nog niet overtuigend uitziet.
Er hangt een dikke mist en het is grauw en koud. Tommy (Japanse kamergenoot) is als eerste wakker. Ik durf te beweren dat dat door zijn verslaving aan sigaretten komt. Terwijl Tommy naar buiten verdwijnt voor zijn eerste haaltje van de dag word ik langzaam wakker. Ik zie dat Jon zich nog lekker een keer omdraait en de dekens over zijn hoofd trekt. Mooi, heb ik de badkamer even voor mezelf. Tegen de tijd dat ik me eindelijk heb los weten te rukken van het toilet is er volop leven in de kamer. We willen allemaal vroeg op pad. Om acht uur zijn we allemaal klaar en stappen richting de tempel.

Na een stevig ontbijt komen we bij de tempel aan. We verkennen eerst uitgebreid het terrein en kiezen dan voor de gouden tempel zelf om wat te zitten en te observeren. De tweede verdieping van de tempel heeft tapijt op de vloer en het is er warm. Van hieruit kijken we neer op de zangers en muzikanten die ervoor zorgen dat er 24 uur per dag, 7 dagen per week muziek wordt gemaakt in de tempel. Het is prachtige muziek, heel meeslepend. Alleen de beste zangers mogen hier zingen en hun stemmen en teksten ontroeren de toehoorders zo te zien enorm. Overal worden tranen weggepinkt. Naast de muziekanten en de toeschouwers zitten er nog twee mannen beneden. De een is volgens mij een wijsgeer en de ander ontvangt donaties en deelt gezegend voedsel en oranje doeken uit. Oranje lijkt, net als in het Hindoeïsme en Bhoedisme een heilige kleur. In tegenstelling tot de andere geloven vind je in Sikh tempels echter geen afbeeldingen van heiligen. Siks aanbidden in principe geen idolen alhoewel hun profeten hier en daar wel afgebeeld zijn als iets wat wel heel dicht bij een idool komt. Uitvoering in de praktijk is vaak lastiger dan in theorie.
De binnenmuren van de tempels zijn van marmer, hout en koper. Ingelegd met edelstenen of beschilderd. De voorstellingen zijn fantastisch en verhalen de gebeurtenissen rondom de verschillende profeten.

Jon en Tommy gaan kijken of we een toer kunnen krijgen rond de tempel van een van de gratis gidsen. Ik blijf nog ruim anderhalf uur genieten van de sfeer, de muziek en het uitzicht in de tempel.

Ondertussen is buiten het zonnetje gaan schijnen. Tegen elf uur waag ik ook me buiten. Jon en Tommy zijn nergens te bekennen dus ik ga tegen een pilaar langs de vijver zitten. Ik zit niet lang alleen. Een Engelse Sikh wil even met me praten. Hij is samen met een vriend, maar alleen hij doet het woord. Ik nodig hem uit erbij te gaan zitten. Hij praat erg snel en zijn vloed van woorden komen als een waterval over me heen. Hij wil kwijt dat er hier bijzondere dingen gebeuren. Onverklaarbare dingen, wonderen, met mensen. Hij heeft een beetje medelijden met me dat ik geen Punjabi spreek, want dan zou ik verstaan wat er gezongen wordt en precies begrijpen waar hij het over heeft. Een jaar geleden heeft hij zelf ook een wonder meegemaakt. Hij was in de tempel, op weg naar buiten toen hij door een onzichtbare kracht werd tegengehouden. Het heeft zijn ogen geopend en sindsdien komt hij overal mensen tegen die hier ook zijn geweest. Een onmiskenbaar teken voor hem. Sindsdien heeft hij de drang iedereen over deze wonderen te vertellen. Vandaar natuurlijk dat hij zo snel praat.

Hij is net weg wanneer ik de volgende bezoeker krijg. Ook hem nodig ik uit om te gaan zitten, waarop hij vraagt of ik dan tenminste met gekruiste benen (bhoeda-zit voor westerlingen) wil gaan zitten. Ik weet niet precies waarom, maar kennelijk is het ongewenst om in het complex met gestrekte benen te zitten. Met gestrekte benen liggen mag weer wel en ik overweeg deze optie. Ik heb al ruim drie uur met gekruiste benen gezeten en mijn tenen vragen om vers bloed. Het lijkt me echter niet gepast te liggen in gezelschap en gehoorzaam ga ik terug naar de lotus houding.

Hij stelt me één vraag en vraagt dan of ik hem iets wil vragen. Typisch! Maar toevallig heb ik wel een brandende vraag: hoe zit het nu met de tulbands? Ik zie kinderen met enkel een lapje stof om hun knotje gebonden, tieners met een doek om het hoofd en mannen met de tulbands. Normaliter. Maar ik zie ook wel eens mannen met doeken en jongens met tulbands. Hoe zit dat nou; is de vorm gerelateerd aan de leeftijd? Dr Singh, want zo heet hij, verteld me eerst over alle profeten en dan nog kort iets over een tulband-ceremonie wanneer jongens tien jaar zijn. Sorry, veel meer kan ik me niet herinneren. Behalve dat iedere man de naam Singh draagt. Het betekend leeuw en stamt uit de tijd ran Gobind Singh, de tiende en laatste proteet die de Adi Granth (originele heilige boek tot Sikh guru verklaarde. Niet alleen de mannen hehben een speciale achternaam; vrouwen hebben Kaur, oftewel leeuwin, princes als achternaam. Zo kon men aan de naam geen kaste meer koppelen en zou iedereen als gelijke worden gezien. Wat een geweldig idee toch! Echter: de mens zou geen mens zijn als er toch niet speciale behandeling voor 'speciale' mensen zou zijn. Zo zijn er ook hier voorgangers die een speciale behandeling genieten.
Dr Singh verteld dat hij vrijwilligerswerk doet in de tempel. Hij was ooit getrouwd maar kennelijk niet met een goede vrouw en nu heeft hij afstand gedaan van alle wereldse zaken.
Hij heeft zometeen corvee in de keuken. Hij informeert of ik honger heb. Ik zeg dat ik eerst m'n vrienden ga zoeken en dat we dan inderdaad hier de lunch zullen nuttigen. Dr Singh staat erop dat we gegevens uitwisselen. Hij wil me boeken sturen met heilige vertellingen. Ik lieg niet wanneer ik hem zeg dat ik geen vast adres heb. Maar meer nog wil ik hem niet op kosten jagen voor het versturen van boeken die ik zeer waarschijnlijk nooit uit zal lezen. Jon komt aangelopen en Dr Singh verdwijnt naar de keuken.

Jon heeft om twaalf uur afgesproken met Tommy en gedrieën gaan we naar de eetzaal. De eetzaal is een enorme hal met langen matten op de grond waar men op kan zitten. Je kan niet zomaar ergens gaan zitten; het is de bedoeling dat we lange aaneensluitende rijen vormen. Borden, bestek en een waterkom hebben we eerder al gekregen. Wanneer er vier rijen van vijfig meter gevuld zijn sluiten de deuren. De volgenden kunnen nu in de eetzaal op de andere verdieping terecht. Onze borden worden gevuld met dal en chappati. Zo vaak als je wilt. En onze kommen worden gevuld met gefilterd water.
Dr Sing is ook aanwezig. Zo nu en dan komt hij informeren of we nog iets willen. Wanneer we klaar zijn stelt hij voor een kijkje achter de schermen te nemen en wij zeggen geen nee.

We zien de drie keukens waar ruim honderd mensen druk bezig zijn de ingredienten voor de maaltijden voor te bereiden en verschillende gerechten te koken. We zien enorme pannen op het vuur met een volume van minstens 1000 liter per pan. We zien rijen en rijen mannen en vrouwen deeg kneden voor de chapatti's. Dr Singh laat ons ook de hal zien met de volautomatische chappati (brood-pannekoek) machine. Aan een kant gaat het deeg erin, aan de de kant komen er kant en klare chappatis uit. Vooral handig tijdens festivals en feestdagen, wanneer de eetzalen vol zitten met vele duizenden bezoekers. Ook zien we de hal waar het bestek, de borden en kommen worden afgewassen. Wat een prachtige organisatie is dit toch! Alles is heel goed geregeld en nog gratis ook. Van medische verzorging tot aan een busservice naar en van het treinsstation. En alles loopt gesmeerd. Echt geweldig! Dr Singh nodigt ons uit voor een kop thee. Het blijkt een grote kom thee te zijn die we buiten in het zonnetje nuttigen. Af en toe komen andere vrijwilligers even een kijkje nemen en Dr Singh vragen wat voor vreemde eenden hij nu in zijn bijt heeft. Na de kop thee neemt Singh ons mee naar de nine storey tempel. Maar eenmaal daar aangekomen biedt hij aan eerst ons op wat zoets te trakteren. Daarna moeten nog even de duiven worden gevoerd (waarvan er één een boodschap op mijn schouder achterlaat) en nemen we nog even een kijkje in een Hindoe tempel op hetzelfde terrein. Dan toch naar de negen verdiepingen tellende tempel. Daar was ik nog niet eerder geweest. De eerste twee verdiepingen zijn in gebruik maar de rest is leeg. Bovenop het dak heb je een geweldig uitzicht over het gehele complex. We nemen wat foto 's en lopen rond. We vragen of Singh ons nog de dorms wil later zien, maar het wordt een ondergrondse tempel in plaats daarvan. Hier voelt hij dat het tijd is om te mediteren en we nemen afscheid. We maken nog een halve afspraak om Dr. Singh vanavond op het station te treffen. We bedanken Singh uitgebreid voor zijn geweldige gastvrijheid en gaan nog even naar de tempel. Even gebruik maken van het zonnetje wat nu zo uitbundig schijnt. En, nog even een paar prachtige foto's maken.

Gedrieën gaan we naar de Durgiana tempel. Het is de Hindoe versie van de gouden tempel. Het is niet ver lopen en de weg ernaar toe voert ons door de bazaar met zijn vele winkeltjes en restaurants. We kijken onze ogen uit aan de prachtige stoffen. Punjab staat bekend om zijn zijden sari's. De Durgiana tempel ligt er een beetje verlaten bij: Eén tourist komen we er tegen. Het is ook duidelijk waarom: deze tempel valt bij de ander in het niet. En veel Hindoes kiezen ervoor naar de andere temptel te gaan. Wat dat betreft zijn ze ongelooflijk 'openminded'. Het maakt niet heel veel uit welk geloof er in een tempel wordt aangehanden, als je er maar kan (aan)bidden. Met een klein half uur zijn we op de Durgiana tempel uitgekeken. Langzaam lopen we terug naar de gouden tempel. Ik probeer bij een paar winkels aan een set 'bangles' te komen, de zo typische armbanden die de vrouwen in India en Nepal dragen. De armbanden zijn van plastic, glas of metaal en bestaan uit een stuk. De winkels hebben er letterlijk duizenden hangen. Maar niets in mijn maat. Ik ben gewoonweg te groot voor dit land.
Nu is het afwachten geblazen tot zonsondergang. Die willen we graag in de tempel meemaken. We drinken en eten wat tegenover de tempel. En ik ga nog snel even internetten.

Rond zes uur gaat de zon onder en wij gaan nogmaals de tempel binnen. Onze blik valt, behalve de tempel, ook op een groep mensen in voornamelijk witte met blauwe gewaden. Ze hebben allemaal een witte tulband op. Jon informeert terloops wie ze zijn en waar ze vandaan komen. Het blijken studenten uit verschillende landen te zijn die hier intern een opleiding volgen.

We blijven tot een uur of zeven, gaan nog even wat eten en moeten dan een rikshaw nemen om nog enigszins op tijd op het station te komen. Daar staat Dr. Singh op ons te wachten. We bieden hem een top thee aan en hij geeft ons een tas met zoete cake en manderijnen. Hier valt niet tegenop te bieden. De vrijgevigheid van deze man kent geen grenzen! Net voor de trein vertrekt komt hij ook nog aangerend met een tas vol bananen. De trein begint al te rijden wanneer hij er nog op zit. Pas op het allerlaatste moment springt hij eraf en rent nog een eindje met de trein mee. Druk zwaaiend langs ons raampje. Langzaam verdwijnt hij uit beeld. We zijn er allemaal stil van. Wat een bijzondere man...
We praten nog tot diep in de nacht over hem na. It vraag me werkelijk af waar ik ontmoetingen met zoveel lieve en mooie mensen aan te danken heb. Beschaamd kijk ik terug op een week waar in ik op zijn minst een persoon erg heb gekwetst. Is deze zo onvoorwaardelijke liefde van een vreemde dan mijn straf? Het zet me in ieder geval wel aan het denken.