de balans

Op 10 september 2004 kwam ik in India aan. Met twee maanden vakantie in Nepal tussendoor, is het een adembenemende reis in (vooral) het noorden geweest. Ik ben physiek op mijn hoogtepunt en mentaal zowel op hoogte- alsook enorme dieptepunten geweest. Balans is in India moeilijk te vinden; dat vind ik ook zo fascinerend aan het land. Hierbij toch een poging.

Positief: Het land zelf, daarmee bedoel ik: het landschap. Je hebt hier alles: tropische stranden, bergen die tot de hoogste ter wereld behoren, kolkende rivieren, verlaten woestijnen, moerassen, oerwoud en eindeloze rijstvelden, zo ver als het oog reikt. Zodra je de stad uitbent komt je in droomlandschappen terecht, die een brede glimlach op je gezicht brengen. Of je het wilt of niet.
Negatief: Wat men met het landschap doet. India is volop bezig het water wat uit de Himalaya komt om te gebruiken om stroom op te wekken. Rivieren worden zielige beekjes en de meren die ontstaan door de dammen berokkenen de omgeving ongelooflijk veel schade. Maar, het is niet voor niets. Geschat wordt dat India straks de capaciteit heeft de hele wereld gratis van stroom zou kunnen voorzien. Niet dat dat gaat gebeuren, natuurlijk.
Maar niet alleen de regering vervuild en beschadigd. De algehele gedachte in India is dat water en alles wat erin zit schoon is. Dus al het afval, al het plastic, al het glas, puin, en bio afval wordt het water in geschoven. Daarna is het schoon en het probleem is weg. Dus tenzij je aan de bron van de rivier staat kan je er vanuit gaan dat al het water wat je in India ziet ernstig vervuild is. De gedachte dat al het water schoon en purificerend is, verklaard ook waarom men zonder terughoudendheid baadt in de Ganges bij Varinasi en zelfs in grote getalen hier in de Hugli rivier in Kolkata. Baden, tandenpoetsen. Zo alles weer lekker schoon! Brrrrr

Positief: Openbaar vervoer.
Je kan overal in India komen met het openbaar vervoer. Bussen en treinen vervoeren dagelijks honderden miljoenen mensen naar elke uithoek van het land. Er is altijd plaats, gewoon opschuiven of iemand op schoot nemen. Zo leer je heel wat mensen redelijk intiem kennen. En er is altijd iets te beleven. In de trein komt er een heel circus aan verkopers, bedelaars en belangstellenden langs. In de bus komen hele dierentuinen voorbij. Kippen in het bagagerek, geiten op de voorbank, bomen in de achterbak. In de bus is er om de paar uur een stop om te eten, te drinken en als je geluk hebt als vrouw, om te plassen. Ach ach, waarom hebben wij toch niet zo’n handig slangetje?
Negatief: De ritten duren LANG. Twintig km per uur met de bus of trein is doorgaans de gemiddelde snelheid over de hele rit genomen. De bus stopt voor iedereen die langs de kant zijn of haar hand uitsteekt. Ook al is de bus, net tien meter eerder al een keer gestopt. Vering kennen ze niet, niet in de bus en ook niet in de trein. Harde spartaanse banken of stoelen worden je beste vrienden voor dagenlange sessies. Daar bovenop ben je volkomen afhankelijk van de bui van de chauffeur in het geval van de bus. Je eet net zo lang als hij, plast net zo vaak als hij, strekt net zo vaak als hij. En hij, veteraan, doet het allemaal niet zo heel erg vaak en lang. Genieten van het uitzicht dan maar?

Positief: Omgaan met armoede
Ik heb het tot nu toe nog helemaal niet over armoede gehad geloof ik. Volgens de laatste berichten leeft 25% van de bevolking van India (zo’n 250 miljoen mensen!) onder de armoede grens.
Het geven van geld en eten aan bedelaars is onderdeel van de Hindoestaanse cultuur en religie. Men kan vaak gratis eten en onderdak krijgen bij tempels. Ook gratis medische zorg is voor handen, ook al is het voor de een verder reizen dan voor de ander. Educatie is voor iedereen beschikbaar. Subsidie voor de aanschaf van schooluniformen worden door de regering verstrekt aan diegenen die de weg er naartoe kunnen vinden. Maar dat zijn er denk ik niet zo veel.
Negatief: Ik vind het een moeilijk onderwerp. Het woord armoede alleen al, heeft iets zieligs over zich. En ik moet het zeggen, ik vind niet iedereen hier die weinig geld heeft zielig. Ja het leven voor hen is pover, ontdaan van elke vorm van luxe. Maar zielig, ik weet het niet. Je zou het ook simpel kunnen noemen. Wat nog moeilijker is, is om hier armoede te onderscheiden van nep-armoede. India een een heel leger aan professionele bedelaars rijk die meer geld verdienen dan mensen die gerespecteerde banen zoals leraar of bankemployee hebben.
En hoe weet je nu wie er voor deze manier van leven heeft gekozen en wie niet?

Positief: Cultuur
India is enorm rijk aan cultuur schatten. Tempels die dateren van 1500BC, de Mughals en de Engelsen hebben behalve geroofd ook schatten aan architecteur achtergelaten. Indiase dichters en schrijvers dingen mee op hoog niveau in de wereld. Dans, zang en theater (vaak religieus) ligt aan de basis van de samenleving hier. Je ziet het overal in terug en altijd is er wel een festival of viering van iets aan de gang.
Negatief: Iedereen hier leeft in het hier en nu. Vandaag is het enige wat telt. Daarmee gepaard komt een nalatigheid die alles wat met cultuur en historie te maken heeft in het stof achterlaat. Tempels zijn vervallen en smerig, soms op het gevaarlijke af. Musea zijn verlaten en de exhibities liggen letterlijk onder een dikke laag stof of zijn half opgevreten door de motten. Buiten liggen de medewerkers te slapen. Jij bent de enige bezoeker, dus is er niets anders te doen.

Positief: Onderdak
Een hotel of guesthouse vinden in India is zelden moeilijk. Ik heb nooit zorgen hoeven maken of ik die avond een dak boven mijn hoofd zou hebben. Omdat het land zo enorm is en de Indiase families dito, wordt het heel wat afgereisd hier en zodoende kan je zelfs in de kleinste plaatsen een kamer vinden. En het kan voor zeer redelijke prijzen. Het meest wat ik ooit heb betaald voor een kamer was Rs 400 (8 euro) voor een kamer met airconditioning in Delhi en hij was het meer dan waard! Maar ook voor Rs 70 lukt het kamers te vinden en als je kleine cellen met alleen een bed en gedeelde badkamer ok vind, kan het ook wel voor minder. Onderhandeling is essentieel.
Negatief: Zoals bijna al het openbare leven hier, worden hotels gedomineerd door mannen. Dat is heel erg jammer, want het komt de bewoonbaarheid van de kamers bepaald niet ten goede. Tegels, wasbakken en buitenkanten van de toiletpotten worden nooit schoongemaakt. Lakens zitten vol met gaten en kussens stinken omdat ze nooit worden uitgeklopt. Men heeft hier zoveel olie in het haar, dat je best een potje zou kunnen vullen als je de kussens zou uitwringen. Plus, als vrouw heb je geen rust in de meeste hotels. Het gegiechel begint al als je binnenkomt en transformeert zich in onschuldige zaken als je storen op je kamer of, minder onschuldig, je begluren door kijkgaten in de deur, muur, etc etc.

Positief: Klimaat
Het handige aan zo’n enorm land is dat er altijd wel ergens de zon schijnt. Het is altijd wel ergens droog. Je kan je eigen favoriete klimaat kiezen en je route zo uitstippelen dat je het hele jaar lang vrijwel hetzelfde weer hebt zonder dat je op een plaats hoeft te blijven.
Negatief: Elke backpacker kent dit fenomeen en zo kom je vooral tijdens de moesson in gebieden terecht waar iedereen schuilt van de drukkende hitte, de stormen en regens. Zo zitten in een groot land, toch opeens een hoop toeristen op een kluitje.

Wat ik verder ga missen? (niet perse in deze volgorde)
Het eten, de heerlijke masala prutjes die je smaakpupillen naar de andere kant van de wereld en terug sturen.
De dito masala films. Van alles wat, drie uur lang breinloze entertainment. Acteurs die in zang uitbreken tijdens het wassen van hun auto. De nepgeluiden tijdens de film wanneer iemand wordt geslagen of bruut om zeep wordt geholpen. Geweldig.
De buitengewone vriendelijkheid en gastvrijheid van de mensen hier. Je bent altijd welkom, je mag mee-eten, mee-slapen, mee-zingen, -bidden, -roepen, -dansen, -genieten, -LEVEN. Alles wordt gedeeld.
Reclames op tv voor lichtschakelaars. Ongelooflijk dat daar zoveel reclamegeld in gestoken kan worden. Alsof een van de doelen van leven is, mooie lichtschakelaars aan te schaffen. Het bezorgt me elke keer weer lachstuipen.

Wat ik zeker niet ga missen?
Indiase mannen. Ik kan daar volgens mij alles wat ik hier wil opsommen onder scharen.
Oh ja, en het langdurig staren van iedereen die geen man is. De twintig minuten durende studie van je voeten of schoenen. Buitengewoon statusgevoelig hier. Het naar binnen zien gaan van elke hap die je neemt, elke slok die je neemt. In je tas kijken wanneer je er iets uit wilt halen, of over je schouder meekijken als je schrijft of in het internetcafe zit. Kortom, het totale gebrek aan privacy. Tot in je kamer aan toe.

Ga ik hier terugkomen? Tien jaar geleden zei ik nee, en zie nu. Nu denk ik ja, en ik ben benieuwd welke uitwerking dat zal hebben op mijn lot.