Mammapap

Een man of twintig zit op de grond in de
woonkamer/slaapkamer/receptie/winkel van het Palaimee guesthouse in
Tat Lo, waaronder ook ikzelf. Wij zitten met de kont op de kale vloer
en de benen recht vooruit op de ingang van het guesthouse gericht.
Achter ons zit een monnik in kleermakerszit. De mantras die hij half
zingt, half zegt klinken als gebrom, aangenaam gebrom. Verstaan wat
hij zegt kan ik niet, maar lettend op de Laotianen is dat ook niet
belangrijk voor ons leken. De zes toeristen onder ons zwijgen
eerbiedig terwijl de Laotianen er vrolijk op los keuvelen.
Voor ons staat een vierkante mand gemaakt van gevlochten
bananenbladeren en bamboe rietje met daaraan pijlvormige stukjes
papier die zo te zien uit een
gebruikt notitieschrift zijn geknipt. Om de mand heen staan vier
kleine bakjes met daarin zaden, stokjes en wat rijstkorrels, de mand
zelf is gevuld met koffiebessen, stukken fruit, zaden, rijst en
afgeknipte nagels. Ja echt, nagels! Toen de ceremonie net begon ging
het nagelschaartje rond en moest iedereen de nagels kortknippen en het
profijt ervan in de mand werpen. Nu, wanneer de mantra een climax
bereikt die je kan herkennen aan het luid spuwen (proesten) van water
door de monnik, worden we geacht de sticky rice (plak rijst) die we
allemaal in onze handen houden, in kleine balletjes te rollen en die
ook in de mand proberen te mikken terwijl we boze geesten en energieën
vragen ons te verlaten. De Laotianen doen dit hardop, de toeristen
zwijgen.
De mantra's en het proesten gaat ondertussen door, iedere keer iets
korter. Tot we het punt hebben bereikt dat de inhoud van de vier
kleine bakjes buiten om de beurt worden leeggegooid en uiteindelijk de
mand aan de overkant van de weg in de bosjes verdwijnt.
Het kwaad is nu weg, vertelt de eigenaar van het guesthouse. Maar de
ceremonie is nog niet klaar. Vijf lange, dunne kaarsen die even lang
zijn als de bovenarmen van de eigenaar, de bovenste ribben van zijn
vrouw en het bovenlichaam van hun dochter min of meer tot een streng
gerold en worden aangestoken door de monnik. Hij brand ze boven een
emmer met water waarin ook stukken wortel en wat groen drijft. Een
andere mantra begint ondersteund door het sissen van het hete kaarsvet
dat in het water drupt.
Tussen het branden door zegent de monnik ons met het water uit de
emmer die hij met takjes over ons allen sprenkelt. Als ook dit ritueel
klaar is geeft de monnik de stomp van de kaarsen aan de eigenaar en
vertrekt onmiddellijk. Hij zou haast weg zijn gerend als de eigenaar
de man niet had gestopt om hem officieel te bedanken.
Ondertussen gaan twee bekers de groep rond, een om van te drinken, de
ander om je haar mee nat te maken. Het water -uit de emmer met
kaarsvet uiteraard- smaakt eigelijk heel lekker. Het zullen de
wortelschijfjes zijn die er zo'n frisse smaak aan geven.

Dit is het moment dat mammapap arriveert. Mijn eerste nacht in Tat Lo
heb ik in een van de hutten die zij verhuurt geslapen. Sindsdien ben
ik gezwicht voor de zachte bedden en de warme douche van Palaimee.
Vond ze helemaal niet erg, de eigenaar is haar broer. Wel vroeg ze of
ik andere toeristen haar restaurant wilde aanbevelen. En dat wil ik
best, want ze maakt heerlijk eten, ook al krijg je het meestal niet in
een keer op. Al twee keer eerder ben ik 's avonds met mijn bord
halfvol terug naar mijn kamer gelopen. Alvast in het bezit van het
ontbijt van de dag erop zullen we maar zeggen.
Mammapap is, schat ik, een jaar of vijftig met een karakter dat bij
een twintiger past. Ze spreekt niet heel veel Engels, maar lijkt veel
te begrijpen. Ze lacht graag en komt wat dromerig over, alsof ze net
een joint heeft gerookt. Nog dromeriger wordt haar blik wanneer ze het
over mannen met dreadlocks heeft. Jammer hè, zegt ze, dat hebben
Laotiaanse niet, zulk haar. Ze vertelt over een Duitse jongen met
dreadlocks die haar menu op een groot bord heeft geschilderd. Aan het
bord te zien moet dat al enige tijd geleden zijn geweest, maar in haar
ogen was het gisteren.

Het past bij haar dat ze te laat is. Te laat voor de ceremonie. Maar
net op tijd om met nog twee anderen de hoofden over de emmer te buigen
en te vissen naar stukken wortel en kaarsvet op zoek naar een teken.
Ze zijn op zoek naar cijfers en afbeeldingen van dieren. De cijfers
zijn belangrijk voor de eerstvolgende loterij, de beesten zouden
moeten wijzen op een voorspoedige toekomst. Met een wortelschijf gaat
ze iedereen die mee wil raden langs. Zie je cijfers? Wat denk je dat
hier staat? Zie je er iets in? Het is de eerste keer dat ik haar zo
snel zie praten en lopen. Ik zie inderdaad cijfers in het schijfje
wortel dat ze me heeft gegeven. Ik hoop maar dat de cijfers die ik zie
haar niet over anderhalve week berooid achterlaten. Het uiteinde van
de kaarsstomp ziet eruit als een naga (vijfkoppige draak die je bij de
ingang van tempels vind) en een los stukje kaarsvet als een vogel, een
adelaar. We zijn het er allemaal over eens, wat het ook moge
betekenen.

Over twee weken is het Pimay, bhoedistisch niewjaar. Dan zal zullen de
loterij tickets over de toonbank vliegen. Aan Mammapaps pas te zien
als ze terug naar haar restaurant loopt om de bevindingen te noteren,
zal een substantieel deel aan haar worden verkocht. Ik wens haar al
het goede, een minnaar met dreadlocks en het winnende lot.